Sinds 2003 wordt de cursus verzorgd door een vast docententeam dat bestaat uit sportpsycholoog Ivo Spanjersberg, psychiater Bram Bakker en fysiotherapeut Simon van Woerkom. Vanaf 2012 is Koen de Jong daar als ademexpert aan toegevoegd.
Het docententeam van de cursus Running Therapie
Bram Bakker – Ex-psychiater
Psychische klachten worden in de hedendaagse gezondheidszorg beschouwd als uitingen van een medische aandoening. Nog specifieker: een stoornis in de hersenfuncties. Dat model leent zich voor discussie, vooral waar het oorzaak en gevolg betreft. Het brein kan ook ontregeld raken door overbelasting, zowel mentaal als fysiek.
Doordat in de organisatie van de zorg (en in de opleidingen) de focus hoofdzakelijk op het brein is komen te liggen zijn we ook veel kwijtgeraakt. Met name de verbindingen tussen de hersenen en de rest van het lichaam zijn we voor een groot deel uit het oog verloren. Geheel ten onrechte.
Via ons lichaam kunnen we doeltreffend invloed uitoefenen op het functioneren van het brein. Runningtherapie is bijvoorbeeld een wetenschappelijk bewezen werkzame behandeling van depressie (‘evidence based’). En op het moment dat we de positieve invloeden van lichaamsbeweging op onze hersenen begrijpen duiken er veel meer toepassingsmogelijkheden op om runningtherapie in te zetten bij het bestrijden van psychische klachten: stress-reductie, minder piekeren, betere concentratie, herstel dag-nacht-ritme, enzovoort enzovoort. Het mooiste is wellicht dat Runningtherapie gecombineerd kan worden met alle mogelijke andere behandelingen, variërend van psychotherapie tot medicatie, en dat er eigenlijk geen bijwerkingen zijn. Zelfs mensen die niet van bewegen houden knappen er toch van op. Deelnemers aan de cursus runningtherapie krijgen een hoeveelheid informatie aangereikt waarmee zij patiënten/cliënten, verwijzers én (co-behandelaars) antwoord kunnen geven om de meest voorkomende vragen en onduidelijkheden met betrekking tot runningtherapie.
Simon van Woerkom – Fysiotherapeut
Mensen met stemmingsklachten, angstige gevoelens, onvoldoende verklaarbare lichamelijke klachten of burnout/overspanning verschijnselen voelen bijna allemaal aan dat ‘bewegen’ in zijn algemeenheid hun herstelproces kan bevorderen. Toch komt dat bewegen er vaak niet van, ondanks dat zij dat misschien wel zouden willen. Vermoeidheid, angst, pijn, gebrek aan motiverende ondersteuning of onwetendheid over hoe invulling te geven aan dat bewegen zijn veel genoemde obstakels. Als runningtherapeut ga je iemand op veilige en verantwoorde wijze laten ervaren wat gedoseerde lichaamsbeweging nou precies inhoudt, laten voelen wat beweging oplevert en weet je iemand te motiveren om ook zelfstandig invulling te kunnen geven aan het therapeutisch hardlopen. Niets meer, maar ook niets minder! Maar wat is runningtherapie nu precies, waar ligt het werkdomein van een runningtherapeut, hoe waarborg je de veiligheid van de individuele deelnemer, met welke samenwerkende partijen heb je allemaal te maken en hoe hou je je ‘als schoenmaker bij je leest’? Dat is wat je van mij tijdens de initiële twee dagen te horen gaat krijgen. Op de terugkomdag staat het reflecteren op de opgedane runningtherapie-ervaringen, en het ondernemen met runningtherapie op het programma. Naar mijn idee hoef je geen zorgprofessional, marathonloper of hardlooptrainer zijn om een uitstekend runningtherapeut te worden. Waarom niet? Ook dat leg ik graag aan je uit tijdens onze cursus.
Ivo Spanjerberg – Sportpsycholoog
Steeds meer mensen ervaren in onze huidige maatschappij psychische klachten. Velen ontwikkelen depressieve klachten en ervaren een vorm ‘hulpeloosheid’: weinig invloed op hun leefwereld en een afgenomen zelfvertrouwen. Runningtherapie is uitermate geschikt om cliënten weer succeservaringen te laten opdoen en hiermee het zelfvertrouwen te laten groeien. Je hoeft hiervoor echt geen psycholoog te zijn, iedereen met affiniteit met hardlopen kan dit leren. We bespreken enkele psychologische theorieën en modellen, die de basis vormen van de interventies van een runningtherapeut. Tijdens de cursus gaan we aan de slag met verschillende wedstrijdvormen om zo een inzicht te krijgen in de mechanismen van het verhogen van zelfvertrouwen en motivatie. Technieken uit de (top)sport, met name het doelen stellen, vormen hierbij een handig hulpmiddel. Aan het einde van de workshop gaan de deelnemers aan de slag met een praktijkcasus, om de opgedane inzichten, samen in een multidisciplinair team, direct toe te passen.
Hoe is de opleiding tot
runningtherapeut ontstaan?
Om antwoord op deze vraag te geven wil ik beginnen met het noemen van Ton Damen (sportpsycholoog) en R.J. Bosscher. Voordat er namelijk überhaupt een opleiding runningtherapie bestond, hadden zij al onderzoek gedaan naar de effectiviteit van hardlopen/joggen. In 1982 verscheen ‘Runningtherapie in de psychiatrie’ van psycholoog T. Damen, en bewegingswetenschapper R.J. Bosscher beschreef in 1991 de effecten van hardlopen/joggen met patiënten in zijn proefschrift ‘Runningtherapie bij depressie’. Na het lezen van Bosschers’ proefschrift ben ik vanaf 1997 driftig gaan experimenteren met hardlopen/joggen als therapie; eerst met militairen die gelegerd waren op een kazerne en/of die terugkwamen van uitzendgebieden en later, na mijn vertrek bij Defensie, met patiënten in de reguliere fysiotherapeutische praktijk. Alhoewel geen wondermiddel, merkte ik dat hardlopen als therapeutische interventie meerwaarde had ten opzichte van bewegingstherapie in de oefenruimte van de praktijk.
Al snel ontstond er toen een plan om deze kennis te gaan delen met collega’s en andere geïnteresseerden wat ertoe leidde dat in 2003 de eerste cursus runningtherapie van start ging. De cursistengroep bestaat grotendeels uit fysiotherapeuten, hardlooptrainers en in toenemende mate GGZ professionals. Deze multidiciplinaire samenstelling biedt als voordeel dat er over en weer van elkaar geleerd kan worden en kansen biedt om multidisciplinaire samenwerkingen optimaal te kunnen voorbereiden. Sinds 2005 wordt de cursus verzorgd door een vast docententeam dat bestaat uit sportpsycholoog Ivo Spanjersberg, ex-psychiater Bram Bakker en fysiotherapeut Simon van Woerkom.
Simon van Woerkom – voorjaar 2024